Skipassen in de Alpen worden elk jaar een paar procent duurder. En reken er maar op dat ze volgend jaar opnieuw duurder worden. Wie zich afvraagt waarom die skipassen zo duur zijn, zou eens een kijkje achter de schermen bij de skiliftmaatschappij moeten nemen. Wij deden dat bij Bergbahnen Gargellen en kwamen er achter dat een skipas eigenlijk helemaal niet zo duur is als je ziet wat je er voor terug krijgt.
Hoe werkt een skilift eigenlijk? Hoe voelt het om achter het stuur van een pistenbully te kruipen? En wat gebeurt er achter de schermen bij de Bergbahnen? Het zijn allemaal vragen die elke wintersporter zich wel eens stelt. In het dorp Gargellen, een van de kleinere skigebieden in Vorarlberg, waar zich overigens een schitterend gelegen vakantiepark van Landal bevindt, kun je eens per week na sluitingstijd van de liften een kijkje achter de schermen krijgen. En dat zal voor menigeen een openbaring zijn.
Kijkje achter de schermen bij de Gargellner Bergbahnen
De Gargellner Bergbahnen GmbH & Co KG is opgericht in 1951 en een jaar later werd de eerste skilift in gebruik genomen: een eenpersoons stoeltjeslift. Tegenwoordig beheert het bedrijf acht gondels, stoeltjesliften en sleepliften en is ze verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de 28,1 km skipisten in Gargellen. In de winter werken 120 mensen voor het bedrijf, in de zomer zijn dat er 47.
Wie denkt dat er bij een liftmaatschappij alleen in de winter gewerkt wordt, heeft het grondig mis. Niet alleen omdat ook in de zomer de gondel open is om voetgangers en mountainbikers naar de top van de Schafberg te brengen, maar omdat er dan onderhoud aan liftinstallaties en pisten plaatsvindt. Twee keer per jaar worden de liftinstallaties onderhouden en eens in de twee jaar vindt groot onderhoud plaats. Ook zijn liftmaatschappijen verplicht om de afgeragde pistes weer te herstellen. Dat moet gebeuren met een speciaal mengsel van gras, bloemen en planten die in de regio voorkomen. Daarbij wordt groot materieel inclusief helikopters ingezet.
Pistenbully kost 280.000 euro
Het meeste werk vindt echter plaats in de winter en dan lopen de kosten flink op. Een pistenbully kost 280.000 euro, een bedrag waarvoor je in Groningen een villa koopt. Tijdens een avondje pistes prepareren slurpt de pistenbully 200 liter diesel weg. Aan een sneeuwkanon hangt een prijskaartje van 80.000 euro. Een skigebied als Ischgl heeft er ongeveer 300 staan. Kitzbühel heeft meer dan duizend sneeuwkanonnen en sneeuwlansen dus tel uit je winst. Sneeuwlansen zijn overigens goedkoper.
Kunstsneeuw maken kost tussen de 1 en vijf euro per kubieke meter sneeuw, afhankelijk van onder meer de ligging van de waterbassins en de benodigde pompcapaciteit. In Gargellen kost het 1,5 euro per kubieke meter zodat de 84 lansen en drie sneeuwkanonnen in een nachtje voor 18.000 euro aan kunstsneeuw over het 16,7 hectare grote skigebied spuiten. Verder moet de liftmaatschappij een niet nader genoemd bedrag aan pacht betalen aan de boeren op wier grond de pistenpalen staan en de pisten liggen.
Eten en drinken in de pistenrestaurants
Ook moeten er ladingen voedsel en drank naar boven gebracht worden. Alleen al in het overigens uitstekende bergrestaurant op de Schafberg gaat er jaarlijks ruim tienduizend kilo frietjes, 27.200 eieren, 3300 kilo vlees en worst, 9000 kilo aan salade en groente plus 800 kilo spaghettinudeln doorheen.
Veiligheid op en rond de pistes
Maar de medewerkers van de liftmaatschappij doen meer. Zo zorgen ze voor de pistenmarkering en checken ze elke dag voor de liften open gaan hoe groot het lawinegevaar is. Dat het belang van dat werk niet te onderschatten is, bleek in het rampjaar 1999. In dat in alle Alpenlanden beruchte lawinejaar schoof een relatief kleine lawine de onderkant weg van de sneeuw die op de berg pal boven het bergstation lag, wat een nieuwe veel grotere lawine uitlokte. Dat werd twee werknemers van de liftmaatschappij fataal. Zij hadden de pech aan de verkeerde kant van het bergstation te slapen. In het naburige Galtür vielen rond diezelfde tijd ruim dertig doden als gevolg van een lawine die door het dorp raasde.
Even werd in Gargellen overwogen om het hele skigebied op te geven, maar dat gebeurde uiteindelijk niet. Er werd geld opgehaald bij onder meer hoteleigenaren, maar ook gasten betaalden mee zodat met geld van deze investeerders met de herbouw van de liften en het bergrestaurant begonnen kon worden. Ook werden maatregelen in de vorm van lawinemuren genomen om herhaling van het drama te voorkomen. Maar nog steeds bevindt zich net boven de Nidla, overigens een van de mooiste afdalingen voor freeriders, een lawine-gevoelige bergkam. Regelmatig laten experts hier lawines springen. En pas als de lawinecommissie het licht op groen zet, mogen de skiliften gaan draaien.
Lees ook: Op pad met de pistencontroleurs
Skipas voor 51 euro
Zo bezien is het eigenlijk nog een wonder dat een dagkaart voor een volwassene in het hoogseizoen slechts 51 euro kost (prijspeil winter 2020-2021). Het zou gastheer Gregor Kreuzer, bij de liftmaatschappij verantwoordelijk voor onder meer de marketing, niet verbazen als de liftprijzen overal de komende jaren flink blijven doorstijgen.
Maar tijdens een kijkje achter de schermen van de liftmaatschappij in Gargellen draait het niet alleen om geld. Kreuzer vertelt ook waarom er in de bergstations van gondels altijd zoveel tonnetjes staan. Die tonnetjes bevatten zand. Mochten de twee motoren van de gondel uitvallen en ook de noodstroomvoorziening het laten afweten, dan kunnen de tonnetjes in de gondels gezet worden. Door het gewicht zakken de gondels dan langzaam naar het dalstation, zodat de passagiers veilig beneden kunnen uitstappen.
In Gargellen worden de 58 gondels van de Schafberg-lift elke avond van de kabel gehaald en in de garage geparkeerd. Dat kost ongeveer 20 minuten waarbij eveneens slim gebruik gemaakt wordt van de zwaartekracht. De gondels krijgen mechanisch een duwtje en glijden verder langs een stalen balk die iets op afschot is geplaatst. Als een soort megaknikkerbaan glijden de gondels door de hal.
Pistenbully-chauffeur slag apart
Het stoere gezicht van elke liftmaatschappij zijn de pistenbully-chauffeurs. De pistenbully chauffeurs zijn overdag of in de zomer boer of shovelmachinist. Een opleiding voor pistenbully-chauffeur bestaat niet. Sterker nog, je hoeft niet eens een rijbewijs te hebben. Achttien zijn is voldoende. Daarna leer je het vak van de bestaande pistenbully chauffeurs.
Een apart slag volk is het wel, zo zie je in een oogopslag. Sommigen moeten ’s middags hun koeien melken, gaan vanaf half vijf de piste op tot ongeveer middernacht en moeten ’s ochtends weer vroeg uit de veren om te melken. “Ik weet ook niet wanneer ze slapen”, zegt Georg. Wellicht heeft die levensstijl er mee te maken dat de mannen allemaal vrijgezel zijn. Misschien tijd voor een nieuw programmaformat: boer met pistenbully zoekt vrouw?
Reserveren voor het kijkje achter de schermen kan via het plaatselijke toeristenbureau of bij de Bergbahnen zelf.
Meer antwoorden op skiliftvragen op Snowrepublic.nl