Villach is de zuidelijkste stad van Karinthië en dat merk je op diverse manieren. De sfeer, de mentaliteit en het klimaat zijn er net even anders dan in andere steden in Oostenrijk, zoals Innsbruck. Je proeft, soms zelfs letterlijk, de mix van Alpen en Méditerranée. Waar vroeger pelgrims en handelaren op de stad af kwamen, zijn het tegenwoordig vooral toeristen en congresgangers die de stad bezoeken. Zij komen af op de skigebieden, de natuur en de thermen van Villach. Overdag op de piste of in de wellness, ’s avonds lekker de stad in. Het kan allemaal tijdens een vakantie in Villach. Niet voor niets is dit de populairste toeristische regio van Karinthië.
Via de open dalen rondom de stad stroomt in het voorjaar, de zomer en de herfst warme lucht vanuit het zuiden door het dal. De nabij gelegen Hohe Tauern blokkeren koude lucht vanuit het noorden. Venetië ligt op 2,5 uur rijden, de Sloveense hoofdstad Ljubljana, Leibach zoals ze hier zeggen, ligt slechts een uurtje verderop. Noord-Europeanen voelen dat het warme zuiden hier letterlijk om de hoek ligt.
Pal achter Villach liggen de Karawanken, de bergketen die de grens vormt met de Julische Alpen van Slovenië en de Karnische Alpen in Italië. Het drielandenpunt bij skigebied 3Laendereck-Arnoldstein ligt op nog geen twintig minuten rijden. Ondanks die zuidelijke ligging is er op de bergtoppen rond Villach van begin december tot begin april genoeg sneeuw om te skiën, onder meer op de Gerlitzen Alpe. Daarvoor moet dan wel een ‘Adria-tief’, een lagedrukgebied boven de Adriatische Zee liggen dat met een zuidelijke stroming vochtige lucht tegen de Karawanken stuwt en voor sneeuw zorgt.
Mix van Balkan, Italië en Oostenrijk
Die ligging nabij Italië en de Balkan heeft een onuitwisbaar stempel op de circa 61.000 inwoners van Villach gedrukt. De zuidelijkste stad van Oostenrijk gaat graag prat op haar eigen identiteit. Ver weg van de hoofdstad van het Habsburgse keizerrijk ontwikkelde zich hier een mix van invloeden uit Oostenrijk, Italië en de Balkan, vertelt stadsgids Lisbeth Stampfer tijdens een rondleiding. Dat heeft geleid tot wat ze hier de Alp-Adria-cultuur noemen: het beste van de Alpen en Zuid-Europa. “We hebben de levendigheid van de Italianen en het melancholische van de Slavische volken, al vergeten we dat laatste liever”, zegt Stampfer.
Vanuit Beieren werd het Christendom en een zekere ‘Ordnung’ naar Villach gebracht. “Van alle invloeden van buitenaf is die uit Italië het sterkst. We koesteren die ook.” Na het Engels is Italiaans dan ook de tweede buitenlandse taal in Villach. Op de markten komen kooplui uit Italië hun waar aan de man brengen. “We zijn de meest Italiaanse stad van Oostenrijk.” Daardoor is Villach net even wat anders dan de rest van Karinthië waar de invloeden uit Tirol en Steiermarken wat groter zijn.
Nederlanders op vakantie in Villach
Toeristen komen vooral uit Oostenrijk zelf, Duitsland en Nederland in de zomer. ’s Winters komen de meeste toeristen uit Duitsland en Hongarije. Voor Nederlanders is de afstand in de zomer geen bezwaar. Dan komen ze, al dan niet met de caravan achter de auto, genieten van al het moois dat Karinthië te bieden heeft. Of verblijven ze hier enige tijd op doorreis naar Italië of Kroatië. In de winter is de afstand toch iets te groot, al ligt vliegveld Klagenfurt maar op een goed half uurtje rijden. Vergelijk prijzen van vliegtickets naar Klagenfurt. Zoek jij een hotel in Villach? Bekijk aanbiedingen voor hotels in Villach en Warmbad-Villach bij onder meer TUI en Booking. Kijk voor appartementen in Villach en omgeving bij Interhome.
Die vakantiegangers komen behalve op de oude gebouwen en de gastronomie af op de skigebieden die rond Villach liggen, de wellness mogelijkheden in het ‘kurbezirk’ Warmbad-Villach en de vele congressen die in Villach gehouden worden. Ook wandelingen in natuurpark Dobratsch, een voormalig skigebied, zijn populair.
Villach en de Drau
De geschiedenis en ontwikkeling van Villach zijn onlosmakelijk verbonden met de rivier de Drau. Die ontspringt in het Pustertal in Zuid-Tirol, meandert via Lienz in Oost-Tirol en Villach in Karinthië naar Osijek om daar in de Donau te stromen. De Romeinen bouwden op de zuidoever in Villach al een stevig bewaakte brug over de Drau. Die bleef tot in de Middeleeuwen de enige brug van Centraal-Karinthië. Mede daardoor kon Villach, dat in 1240 stadsrechten kreeg, zich tot een belangrijke handelsstad ontwikkelen. Helaas voor de inwoners schonk Hendrik II het bisdom Villach in 1007 aan de Bisschoppen van Bamberg. Daardoor kon Villach zich niet ontwikkelen tot hoofdstad van Karinthië. Dat werd St. Veit en vanaf 1581 Klagenfurt, de huidige hoofdstad van de deelstaat. “Wij zijn eigenlijk de geheime hoofdstad”, lacht Stampfer.
De lekkerste ‘Krapfen’ van Villach
Diezelfde Drau die de stad handel en welvaart bracht, zorgde ook regelmatig voor fikse overstromingen. In de historische Ledergasse, de oudste van de zogeheten gildenstraten vlak achter de rivier, staan op de muren nog de hoogwatermerken van de overstromingen. Er bestonden zelfs plannen om deze straat te ontruimen, maar in plaats daarvan werd in 1981 besloten om de rivierbedding vier meter diep uit te baggeren om zo het waterpeil te verlagen. Tegelijkertijd werden er terrassen en wandel- en fietspaden aangelegd, het zogeheten Draulände. Daardoor ontstond er veel meer levendigheid langs de rivier. In de zomer bijvoorbeeld legt er en excursieboot aan. Het is ook een prima plek om tijdens je vakantie in Villach te genieten van de ‘Krapfen’, een soort Berliner bollen die de lokale specialiteit zijn. Pal om de hoek, op Paul Watzlawickplatz op de noordoever, worden naar verluidt de lekkerste ‘Krapfen’ verkocht.
Middeleeuwse steegjes en Italiaans aandoende hofjes rondom de Hauptplatz
Na een lunchstop in het Goldenes Lamm tegenover de Ledergasse lopen we door naar de Hauptplatz, het oudste en belangrijkste plein van Villach. Dit plein is zo opgezet dat de lengte gelijk is aan acht maal de breedte. Het was de bedoeling dat een persoon die de ene kant van het plein stond nog net iemand kon zien en horen die aan de andere kant van het plein stond.
Hoewel de Hauptplatz al dateert uit de twaalfde eeuw, zijn de meeste gebouwen uit de achttiende eeuw. Stadsbranden en aardbevingen hebben een groot deel van de middeleeuwse bebouwing verwoest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Villach na Wenen het meest gebombardeerd, dit vanwege de belangrijke spoorverbindingen met Italië. Nog steeds is de stad een spoorwegknooppunt met maar liefst drie stations. Bekijk de prijzen van treintickets naar Villach. Ondanks alle verwoestingen is het middeleeuwse stratenpatroon met z’n steegjes en Italiaans aandoende hoven nog steeds zichtbaar. Loop vooral even de zijsteegjes in. Daarachter liggen vaak knusse hofjes waar in de zomermaanden concerten en optredens plaatsvinden.
Midden op het plein staat de Drievuldigheidszuil, die ook wel de Pestzuil wordt genoemd. Dat laatste is vanwege de beeltenis van de Heilige Rochus, de beschermer van de pestlijders. Tijdens de jaarlijkse kerstmarkt, de medio november begint, staat het plein vol met verwarmde huisjes waar allerlei lekkernijen te koop zijn. Vandaar de naam Villacher Hütten Advent. En tijdens carnaval vindt hier op zaterdag het ‘Villacher Narrentreiben’ plaats.
Sankt Jakobskirche
Op het hoogste punt van de Hauptplatz staat de laat-gotische Sankt Jakobskirche, een van de weinige kerken in Karinthië met barokke elementen. De schutspatroon is niet toevallig gekozen, want Villach ligt aan de pelgrimsroute Sankt Jakobsweg. Tot de veertiende eeuw stond hier een Romaanse kerk, maar die stortte in bij een aardbeving. Dat Karinthië incidenteel last heeft van aardbevingen komt doordat de Afrikaanse aardplaat onder de Karische Alpen tegen de Europese plaat drukt. De laatste grote aardbeving dateert overigens van rond 1700.
Klederdrachtfestival Villach
Even verderop ligt het park van Villach. Rondom dit park wordt elk jaar op de eerste zondag in augustus het grootste klederdrachtenfestival van Oostenrijk gehouden. De dans- en muziekoptredens van klederdrachtgroepen uit heel Europa trekken zo’n 450.000 bezoekers.
Zonder meer het mooiste en in elk geval het oudste gebouw van het plein is Hotel Post, dat dateert uit de zestiende eeuw. Het pand was ooit het stadshuis van de grafelijke familie Khevenhüller een naam die nog steeds veelvuldig voorkomt in Karinthië. Tal van keizers, keizerinnen, koningen, koninginnen, prinsen en hertogen hebben hier hun adellijke hoofden op de kussens te rusten gelegd. Keizer Karel de Vijfde, de Habsburgse vorst die ook heerste over de Nederlanden, was hier zeven weken te gast bij familie Khevenhüller. Dat zij het protestantse geloof aanhingen en de katholieke Karel op dat moment oorlog voerde met diverse protestantse Duitse vorsten, was kennelijk geen bezwaar. Je kunt er nog steeds de Kaiserzimmer of de Fürstenzimmer reserveren. En het keizerlijke wapen van de Habsburgers siert nog steeds de brievenbus aan de buitengevel.
Kuren en wellness in Warmbad-Villach
In latere tijden werden hier de paarden van de postkoetsen verwisseld. In het huidige café was ooit de stal waar plaats was voor tien paarden. Nu is het heel verleidelijk om hier of in een van de andere koffiehuizen in Villach neer te strijken, maar wij gaan elders de warmte opzoeken. In Warmbad-Villach om precies te zijn, de kuurwijk van Villach. Daar kun je bij diverse hotels kuurbehandelingen ondergaan, maar er is ook een enorm wellness-complex met zwembaden en een fitnessruimte, het thermenresort van Warmbad-Villach. Voor bierliefhebbers is een bezoek aan de shop van de Villacher bierbrouwerij een ‘must’. Deze brouwerij, tegenwoordig onderdeel van Heineken, staat tegenover het congrescentrum en is met een productie van ongeveer 300.000 hectoliter per jaar de grootste brouwerij van Karinthië.
Op eigen houtje rondwandelen door het centrum van Villach? Ga dan eerst even langs bij het verkeersbureau op de Paul Watzlawickplatz/Bahnhofstrasse. Je kunt daar een audiotour ophalen en die dankzij de gratis wifipunten in het centrum zelf een stadswandeling maken.